« ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ ΕΣΠΕΡΑΣ »

     «Ένα πλήθος πιστών ανθρώπων θα προσέλθη απόψε, αδελφοί μου, στους ιερούς ναούς, για να ακούση αυτό το υπέροχο τροπάριο, το οποίο συνέθεσε μία ποιήτρια, μία υμνωδός, που ήταν μοναχή. Ποια ήταν αυτή; Ήταν εκείνη της οποίας το όνομα είναι γνωστό, αλλά παρεξηγημένο, όπως πολλά ονόματα μέσα στην Αγία Γραφή έχουν παρερμηνεύσει και παρεξηγήσει πολλοί άνθρωποι, άλλοι μεν ηθελημένως, άλλοι δε αθελήτως. Άλλοι εν γνώσει τους και άλλοι εν αγνοία. Πρόκειται για το γνωστό όνομα της Κασσιανής.

     Η βασιλομήτωρ, μητρυιά του αυτοκράτορος Θεοφίλου, θέλησε να βοηθήση στην αναζήτησι μιας καλής υποψηφίας συζύγου για τον Θεόφιλο. Γι’ αυτό κάλεσε στο παλάτι μία δωδεκάδα νεαρών υπάρξεων, για να επιλέξη ο Θεόφιλος την καλύτερη για αυτοκράτειρα.

     Ανάμεσα σε αυτές βρέθηκε και η Κασσιανή. Ένα μήλο ήταν το δείγμα της προτιμήσεως του νεαρού αυτοκράτορος. Σε όποια κοπέλλα το έδινε, αυτή θα ήταν και η μέλλουσα αυτοκράτειρα. Εντυπωσιάσθηκε από την παρουσία της Κασσιανής. Ήταν απλή, σεμνή και ωραιοτάτη. Την πλησιάζει και της απευθύνει τον λόγο: “Εκ γυναικός ερρύη τα φαύλα”, δηλαδή από την γυναίκα προήλθαν όλα τα κακά. Εννοούσε την Εύα που πρωτοστάτησε στην παρακοή και συμπαρέσυρε και τον Αδάμ σε σύγκρουσι και επανάστασι με τον Δημιουργό του σύμπαντος. Αλλά η ετοιμόλογος και εξυπνοτάτη εκείνη Κασσιανή, θαρραλέα και αποφασιστικά, του ανταπαντά: “Και εκ γυναικός πηγάζει τα κρείττω”. Η πρώτη Εύα έφερε το μεγάλο κακό της αποστασίας στον κόσμο. Αλλά έχουμε την νέα Εύα, την Υπεραγία Θεοτόκο, η οποία έφερε όλα τα αγαθά πάλι στον κόσμο.

     Η απάντησις ήταν πληρωμένη. Ο εγωϊσμός του Θεοφίλου τραυματίσθηκε θανάσιμα. Την περιφρόνησε. Δεν την αποδέχθηκε και αντ’ αυτής προτίμησε μία άλλη, εξίσου πολύ καλή κοπέλλα, την Θεοδώρα. Σ’ αυτήν έδωσε το μήλο και την έκανε αυτοκράτειρα.

     Αυτό είναι το ιστορικό γεγονός.

     Η Κασσιανή μετά εγκατέλειψε τον κόσμο. Έχτισε ένα μοναστήρι και ζούσε στην έρημο ως άγγελος ψάλλοντας τα μεγαλεία του Θεού. Εκεί συνέθετε ύμνους. Ένας από αυτούς είναι και ο γνωστός ως Τροπάριο της Κασσιανής, που ψάλλεται απόψε. Δεν αναφέρεται, βεβαίως, στην δική της ζωή».

(«Προσκυνούμέν Σου τα πάθη, Χριστέ… », Αρχιμανδρίτου Θεοφίλου Ζησοπούλου, έκδοση Ο.Χ.Α. «Λυδία», σελίδες 41-45)